W środę 01.03.2023 r. wysłuchaliśmy trzeciego wykładu Anny Krzymińskiej z cyklu „Być albo nie być -jak prosić o pomoc?”

    Herbert Fensterheim, profesor psychiatrii na Wydziale Psychologii Uniwersytetu Cornella w USA, sformułował 5 praw asertywności:

1. Możesz robić co chcesz dopóty, dopóki nie rani to drugiej osoby.
2. Możesz robić co chcesz – nawet gdy rani to inną  osobę, pod warunkiem, że Twoje intencje są asertywne, a nie agresywne.
3. Możesz prosić o wszystko, pod warunkiem, że uwzględniasz prawo drugiej osoby do odmowy.
4. Gdy prawa stron nie są jasno określone masz prawo negocjować. (Ten punkt zakłada pewien poziom dojrzałości po każdej ze stron).
5. Masz prawo korzystać ze swoich praw.

Są to prawa nakreślone w sposób ogólny, a przecież lubimy najrozmaitsze rzeczy. Dlatego mamy również swoje prawa indywidualne. Każdy powinien sformułować sobie przynajmniej 10 praw.

Mało ludzi zastanawia się jakie mamy prawa. Chodzimy do lekarza. Naprawdę warto poczytać o prawach pacjenta, to nam tylko może pomóc..

Jak poprosić o pomoc?

Ludzie przyjmują różne postawy w momentach kiedy potrzebują pomocy, np.:
– Ktoś powinien się domyślić, że ja potrzebuję pomocy.
To bardzo zła strategia. Nie powinniśmy w ogóle liczyć na to że ktoś się domyśli.
– Po co mam prosić. Sam dam sobie radę. Zmobilizuję się i rozwiążę wszystkie problemy.
– Krępuję się mówić o swoich kłopotach , bo co ludzie sobie o mnie pomyślą.
– Mam kłopoty zdrowotne. Samo przyszło – samo pójdzie. Nie pójdę do lekarza.

W prostych sytuacjach może się to udać. Jednak gdy będziemy mieć trudności w kilku sferach nie damy rady i bez pomocy sami się wykończymy.

    Należy być uczciwym wobec samego siebie. Wiem w czym  jestem dobry, ale mam też słabe strony, dzięki czemu nie wpływają na mnie negatywnie chwilowe sukcesy lub porażki. Popełniam błędy, lecz są one dla mnie cennymi lekcjami na przyszłość. 

Każdy czasem potrzebuje pomocy. Powstały problem trzeba przeanalizować. Musimy się zastanowić co zrobić, aby go rozwiązać?. Jeśli nie bardzo wiemy co robić, wtedy trzeba poprosić osobę zaufaną o analizę sytuacji. Trzeba mieć zakreślony zakres pomocy : co zrobimy sami, a co będzie rozwiązywane zewnętrznie.

Prosząc o pomoc nie unikajmy słowa „proszę”.

Proszę, siądźmy i porozmawiajmy o problemie który mam, pomóż mi w rozwiązaniu go.

    W kontaktach interpersonalnych wymienia się postawę: uległą, agresywną i asertywną.

Postawa uległa charakteryzuje się podporządkowaniem innym osobom, kosztem własnych

praw -inni są lepsi.

Postawa agresywna to osiągnięcie celu nawet jeżeli w grę wchodzi krzywdzenie innych ludzi oraz łamanie ich praw –ja jestem lepszy.

Postawa asertywna  jest swego rodzaju złotym środkiem. Osoby asertywne respektują prawa innych i postępują zgodnie z samym sobą, nie łamiąc swoich własnych praw. Nie podejmują się zadań, które przekraczają ich możliwości, co sprawia, że nie narażają się one na krytykę swojego otoczenia.

Jak asertywnie odmawiać?.

Zdarza się że mówimy „tak”, choć chcielibyśmy powiedzieć „nie”. Robimy coś na co nie mieliśmy ochoty, narasta frustracja, bo wpakowaliśmy się w to na własne życzenie.

Asertywna odmowa jest krótka, stanowcza, jasna, bez tłumaczenia się: nie chcę, zdecydowałem „nie”.

Nie chcę, mam inne plany. Nie należy używać przy odmowie słów „nie mogę”, bo od razu wpadamy w dyskusję, „dlaczego nie”, „a może jednak” itp.

Powinniśmy krótko uzasadnić dlaczego odmawiamy. Uzasadnienie to będzie szersze dla osoby bliskiej, przyjaciela,  a zdawkowe (lub nie będzie) dla znajomego.

Wiele osób ma kłopoty z przyjmowaniem krytyki i wyrażaniem jej.

Należy pamiętać, że krytyka to tylko czyjaś subiektywna opinia. Ta opinia nie jest dla nas wiążąca.

Można się z nią nie zgodzić.

Można się z nią częściowo zgodzić.

Można się z nią zgodzić.

Krytyka nie może być nieuprawniona, uogólniona „ty zawsze”, „nigdy”.

Krytyka życzliwa, ma na celu poprawę jakiegoś stanu rzeczy.

Krytyka agresywna, często zdarza się w pracy szczególnie w relacjach szef- pracownik. Dobrze jest wyrazić swoje uczucia np. „Jestem urażony, że odnosisz się do mnie w taki sposób”. „Jeżeli będziemy normalnie rozmawiać , to wtedy zastanowię się nad tym co mówisz”.

Krytyka  „bo ty jesteś taka bałaganiara” jest nie do przyjęcia.

Krytyka aluzyjna wymaga reakcji – „ale tu ktoś nabłocił”. Wszyscy wiedzą kto – można wtedy powiedzieć „Jeżeli tak Ci to przeszkadza to daj szmatę, ja to powycieram”.

Prośba
1. Prosimy o konkret (kogo i o co).
2. Nie należy robić długich wstępów i dramatycznych występów.
3. Określić jakie działania osoba poproszona ma wykonać (określić czas pomocy i koszty z tym związane itp).
4. Pytamy daną osobę czy jest zdecydowana (czy chcesz mi pomóc).
5. Unikamy szantażu, agresji. Zachowujemy coś w rodzaju pokory.

Gdy ta osoba się zgodzi okazujemy wdzięczność co jest korzystne dla obu stron.

 Przyjmowanie pochwał też powinno być asertywne. Pochwały nie należy minimalizować, ignorować, wypierać. Zamiast powiedzieć „Jakoś mi się udało”, lepiej użyć sformułowania „Miło mi, że to zauważyłeś”, „Dziękuję, że doceniasz moją pracę”.

Słuchacze UTW w Świętochłowicach z zainteresowaniem wysłuchali trzeciego wykładu Pani Anny Krzymińskiej z cyklu „Być albo nie być” i chętnie wysłuchają kolejnego w następnym semestrze.

Notatkę z wykładu opracował: Henryk Duda